Адным з найбольш загадкавых у плане захаванасці і спектру генеалагічных крыніц сярод беларускіх паветаў Расійскай імперыі ўяўляецца Сенненскі павет Магілёўскай губерні. Па гэтай прычыне важна ўсяляк уводзіць ва ўжытак маладаследаваныя матэрыялы па гісторыі і генеалогіі яго насельніцтва.
Фонд Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі “Сенненская павятовая землеўладкавальная камісія” (1907–1917) складаецца з 207 адзінак захавання, дзе змяшчаецца інфармацыя аб разнастайных аспектах дзейнасці камісіі па аказанні дапамогі сялянам у пакупцы і землеўпарадкаванні пры хутарызацыі іх земляў.
Даведнік “Могилевская губерния: государственные, религиозные и общественные учреждения (1772–1917)” (Мінск, 2014, 814 с.) змяшчае ёмкі артыкул аўтарства Ю.М. Снапкоўскага пра павятовыя паліцэйскія праўленні ў Магілёўскай губерні ў канцы ХІХ — пачатку ХХ ст. Для разумення функцый і відаў справаводчых дакументаў, якія ствараліся ў паліцэйскіх праўленнях, прывядзем яго цалкам (спасылкі да артыкула змешчаны ў самім выданні):
“Уездные полицейские управления были созданы на базе земских судов и городнических правлений в соответствии с высочайше утвержденными «Временными правилами об устройстве полиции в городах и уездах губерний, по общему учреждению управляемых» от 25 декабря 1862 г. Действовали в уездных городах и распространяли свою власть на весь уезд, за исключением городов с отдельным полицейским управлением. В 1863–1880 гг. подчинялись Департаменту полиции исполнительной, в 1880–1881 гг. – Департаменту государственной полиции, в 1881–1917 гг. – Департаменту полиции Министерства внутренних дел, а на местах – губернатору и губернскому правлению.
В Могилевской губернии уездные полицейские управления были учреждены согласно распоряжению Могилевского губернского правления от 16 марта 1863 г.
Во главе уездного полицейского управления стоял уездный исправник, назначаемый губернатором из местных дворян. Он являлся председателем общего присутствия, в состав которого входили помощник уездного исправника, дворянский заседатель, два сельских заседателя и один из ратманов городового магистрата. Помощник уездного исправника исполнял возлагаемые на него исправником дела и поручения, осуществлял надзор за делопроизводством и заведовал на правах городского пристава исполнительно-полицейскими обязанностями в тех уездных городах, где не были учреждены должности особых полицейских приставов Для ведения делопроизводства при полицейском управлении состояла канцелярия под заведованием секретаря. В штат управления также входили два столоначальника и регистратор. На канцелярские издержки, наем писарей, сторожей и рассыльных управлению выделялась установленная по штату сумма.
Гэты год я сустрэў супрацоўнікам Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Я. Коласа НАН Беларусі. Адпаведна да ліку маіх актыўнасцяў дадалася яшчэ адна роля лектара. Па ініцыятыве кіраўніцтва і праз спрыянне новых калег я распланаваў праграму дзейнасці Акадэміі маладых генеалогаў на бліжэйшых паўтары гады, якая складаецца з курса штомесячных лекцый па генеалогіі. Лекцый запланавана 18 па розных напрамках генеалагічных актыўнасцяў (курс ужо апрабаваны ў праекце ШПГ і яшчэ будзе ўдасканальвацца).
У цэлым выступленне на тэму «Сфера генеалогіі: асаблівасці генеалагічных даследаванняў» прайшло 25 студзеня на належным узроўні і аб асноўных тэмах можна прачытаць тут: https://csl.bas-net.by/news/one-news.asp?id=93068
2022 год выявіўся для генеалогіі Беларусі поўным выклікаў, галоўным чынам, на фоне абвастрэння геапалітычных працэсаў у рэгіёне Ўсходняй Еўропы. Ваенна-палітычныя падзеі на ўсходзе Украіны паспрыялі заўважнай радыкалізацыі асобных замежных прадстаўнікоў беларускага генеалагічнага сегменту, расколу і чысткам у межах тэматычных груп у сацыяльных сетках.
За два апошнія гады задачай супольнасці генеалогаў Беларусі з’яўляецца працяг тых актыўнасцей, якія распачаліся раней. Аднак працягваюцца яны з улікам бягучай грамадска-палітычнай сітуацыі.
Метрычная кніга ўніяцкай царквы ў в. Вострава, Лунінецкі раён. (Шлюбы, хрышчэнні). Польская мова., 1774
– 1798 гг. (шыфр – 11Рк746).
ВІЦЕБСКАЯ ВОБЛАСЦЬ:
Метрычная
кніга каталіцкага парафіяльнага касцёла ў м. Пагост Мёрскі раён. (раней Дзісненскі павет, Віленскай губ.) Аб
хрышчэнні. Польская мова. 1842–1848 гг. (шыфр
– 30Н//289К(026))
У верасні 2022 г. працягне сваю дзейнасць Школа практычнай генеалогіі (ШПГ) пры Мінскім прыходзе ў памяць свяціцеля Мікалая, епіскапа і асветніка Японіі, створаная ў мэтах генеалагічнай асветы. Асноўнае кола пытанняў, якім надаецца ўвага, зводзіцца да наступных тэм: практычны пошук інфармацыі аб продках, паглыбленне ў культурна-гістарычны кантэкст, выхаванне дзяцей на падмурку сямейна-родавых каштоўнасцяў.
Касцёл у в. Гарбачэва Полацкага пав. Віцебскай губерні (1913)
На старонках метрычных кніг Гарбачэўскай (Гарбачэўска-Абітоцкай) парафіі аб хросце згадваюцца прадстаўнікі 308 прозвішчаў, чые носьбіты хрысцілі сваіх дзяцей у адзначанай парафіі (спіс прадстаўлены ніжэй).
Традыцыйны разгляд метрычнай кнігі выключна як крыніцы для вырашэння дэмаграфічных і статыстычных задач не вычэрпвае ўсяго патэнцыялу гэтага віда дакументальных матэрыялаў. Для большага раскрыцця феномену існавання чалавека ў часе і прасторы праз метрыкі неабходны новыя падыходы, звязаныя з выкарыстаннем такіх гістарычных дысцыплін як рэгіянальная гісторыя, гістарычная антрапаніміка, генеалогія, крыніцазнаўства і г.д.
15 мая 2022 года ў Літаратурным музеі Максіма Багдановіча адбылася імпрэза “Вернікоўскія. Лёс сям’і ў гісторыі краіны” з удзелам Алены Кароўчанка, вядомага ў Беларусі і за яе межамі спецыяліста ў галіне генеалогіі і прадстаўніцы слыннага роду Вернікоўскіх (па жаночай лініі). Мерапрыемства праводзілася ў межах рэспубліканскай акцыі “Лёс маёй сям’і ў гісторыі краіны” і прымеркавана да Міжнароднага дня сем’яў (англ. International Day of Families), які традыцыйна ва ўсім свеце адзначаецца 15 мая. Свята абвешчана 20 верасня 1993 года на пасяджэнні Генеральнай асамблеі ААН, мае на мэце прыцягненне ўвагі грамадскасці да шматлікіх праблем сям’і.
Лунінецкі раён размешчаны ў цэнтры Беларускага Палесся, на яго поўдні
працякае рака Прыпяць. Адзін з чатырох раёнаў Брэсцкай вобласці, якія найбольш
пацярпелі ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС у 1986 г. У 1795–1921 гг. заходняя
і цэнтральная частка раёна належыла да Пінскага павета Мінскай губерні
Расійскай імперыі, паўночная і ўсходняя – да Мазырскага павета той жа губерні, у
1921–1939 гг. уся тэрыторыя ўваходзіла ў склад Лунінецкага павета
Палескага ваяводства Польскай Рэспублікі.
