Антрапалагічны пераварот у гістарычнай навуцы Беларусі ў пачатку ХХІ ст. абумовіў зараджэнне і развіццё шэрагу дысцыплін, якія раней знаходзіліся па-за ракурсам даследчыцкай увагі. Адна з такіх дысцыплін – некрапалістыка як гістарычная і культуралагічная дысцыпліна, якая займаецца гісторыяй фарміравання і функцыянавання некропаляў як месцаў рэлігійнай, соцыё-культурнай, генеалагічнай памяці. Гісторыя і семантыка надмагільных помнікаў Беларусі з’яўляецца аб’ектам даследавання знанага некрапаліста Сяргея Грунтова. Пдф-версіі асобных яго артыкулаў змешчаны па спасылцы: https://nasb-by.academia.edu/SiarheiHruntou?fbclid=IwAR2bMpRpddu4NUc67XVoCEaqgs4hhf2G674EogoZAjPMifR-gAHNI5p2oNY

Біяграфія:

Грунтоў Сяргей Уладзіміравіч (н. 20.11.1984, г. Пружаны Брэсцкай вобл.), гісторык-некрапаліст. Скончыў гістфак БДУ (2006). Кандыдат гістарычных навук (2011).

У 2001–2006 навучаўся на гістфаку БДУ па спецыяльнасці гісторыя (этналогія). У 2007 абараніў у БДУ магістарскую дысертацыю па тэме “Антрапалогія смерці ў беларускай традыцыйнай культуры”. У 2007–2010 вучыўся ў аспірантуры Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фалькларыстыкі НАН Беларусі. У 2011  паспяхова абараніў дысертацыю па тэме “Мемарыяльныя помнікі беларусаў канца XVIII – пачатку XXI ст”, атрымаўшы ступень кандыдата гістарычных навук. З 2010 працуе ў Цэнтры даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі ў аддзеле нарадазнаўства, зараз на пасадзе старэйшага навуковага супрацоўніка. Адначасова з 2020 навучаецца ў дактарантуры НАН Беларусі, піша дысертацыю па тэме “Культура захавання і трансляцыі памяці ў беларусаў у ХХ – пачатку ХХІ ст”. Стажыраваўся ў Варшаўскім універсітэце і ў Міжнародным цэнтры культуры ў Кракаве. Аутар раздзелаў у калектыўных манаграфіях, навуковых артыкулаў і публікацый у СМІ, пераважна прысвечаных даследаванню беларускіх могілак, мемарыяльнага ландшафту, антрапалогіі смерці, культуры памяці ў беларусаў. Пераклаў і падрыхтаваў да выдання кнігу “Палешукі-беларусы” А.К. Сержпутоўскага. Удзельнік міжнародных канферэнцый у Беларусі, Расіі, Украіне, Малдове, Кіргізіі, Румыніі і Японіі, навуковых школ у Дняпры і Іркуцку. Больш за пятнаццаць год займаецца вывучэннем і інвентарызацыяй беларускіх могілак.

Бібліяграфія:

Апублiкаваныя артыкулы:

1. Грунтоў, С. У. Праблема выкарыстання і інтэрпрэтацыі крыніц па вывучэнні семантыкі мемарыяльных помнікаў Беларусі / С. У. Грунтоў // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі – Мінск : Права і эканоміка, 2009. – Вып. 7. – С. 240 – 245.
2. Грунтоў С. У. Вайсковыя мемарыяльныя помнікі Беларусі ў ХХ – пачатку ХХІ ст. // Роля традыцый народнай культуры ў адраджэнні беларускага сяла : матэрыялы Рэспубліканскай навукова-практычнай канферэнцыі ; 24 верасня 2010 г., г. Іванава. – Мінск : Права і эканоміка, 2010. – С. 198 – 205.
3. Грунтоў С. У. Семантыка мемарыяльных помнікаў у прасторы традыцыйнай сялянскай культуры канца ХVІІІ – пачатку ХХ ст. і іх роля ў фарміраванні лакальных ідэнтычнасцей / С. У. Грунтоў // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. – Мінск : Права і эканоміка, 2010. – Вып. 9. – С. 263 – 271.
4. Грунтоў, С. Семантыка градзянскіх мемарыяльных помнікаў беларусаў XX ― пачатку XXI ст. / Грунтоў С. У. // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі : [зборнік артыкулаў] / Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Дзяржаўная навуковая ўстанова “Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору імя К. Крапівы”. – Мінск. – 2011. – Вып. 10. – С. 332–339.
5. Грунтоў, С. Семантыка мемарыяльных помнікаў беларусаў канца XVIII — пачатку XXI стагоддзя: аўтарэферат дысертацыі на атрыманне вучонай ступені кандыдата гістарычных навук: 07.00.07 / Грунтоў Сяргей Уладзіміравіч. – Мінск, 2011. – 22 с.
6. Грунтоў, С. Каталіцкія могілкі мястэчка Новы Свержань / Сяргей Грунтоў // Верхняе Панямонне : альманах лакальнай гісторыі. — Мінск, 2012. – Вып. 1. – С. 51–66.
7. Грунтов, С. Смерть и погребение у католиков Западного Подвинья в первой половине ХІХ века // Живая старина. №3, 2012. – С. 42–45.
8. Грунтоў, С.У. Мемарыяльныя помнікі // Нарысы гісторыі культуры Беларусі. У 4–х т. Т.1. Культура сацыяльнай эліты XIV – пачатку ХХ ст. – Мінск: Беларус. наука, 2013. – С. 557–571.
9. Грунтоў, С. Практыка перапахавання ў Беларусі ў перыяд Расійскай Імперыі (па матэрыялах НГАБ) // Архіварыус. Выпуск 11. Мінск: БелНДІДАС, 2013. – С. 53–59.
10. Грунтов, С. Кладбище в аренду: места погребения в иудео-христианских имущественных отношениях и этнических стереотипах в Белоруссии в ХІХ в. // Круг жизни в славянской и еврейской культурной традиции / Отв. ред. О.В. Белова. – Москва: 2014. – С. 234– 243.
11. Грунтоў, С. Старыя каталіцкія могілкі пры маёнтку Агінскіх у Залессі (1797–1871) / Грунтоў С. У. // Творчая спадчына Міхала Клеафаса Агінскага: матэрыялы Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі (да 250-годдзя з дня нараджэння), Мінск, 18–19 чэрвеня 2015 года / [рэдкалегія: М. А. Белаокая і інш.]. – Мінск, 2015. – С. 101–103.
12. Грунтоў, С. Помнікі і агароджы вішнеўскага ліцця ў Ашмянскім павеце ў ХІХ ст. // Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі: Ашмяны і Ашмянскі рэгіён. — Мінск: Беларуская навука, 2015. – С. 383–396.
13. Грунтоў, С. Помнік Андрэя Снядэцкага ў Гародніках // Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі: Ашмяны і Ашмянскі рэгіён. – Мінск: Беларуская навука, 2015. – С. 376–383.
14. Грунтоў, С. Могілкі на берагах Буга // Беларускі фальклор. – Выпуск 3. – Мінск: Беларуская навука, 2016. – С. 501–504. [рэцэнзія]
15. Грунтоў, С. З’яўленне могілак. Рэформа месцаў пахавання на беларускіх землях канца XVIII – пачатку ХІХ ст. у антрапалагічнай перспектыве // Homo Historicus – 2016. – C. 45–56.
16. Грунтоў, С. Палескія могілкі сяла Чучэвічы ў фатаздымках і запісах А.К. Сержпутоўскага // Зборнiк дакладаў i тэзiсаў VI Міжнароднай навукова-практычнай канферэнцыі «Традыцыі і сучасны стан культуры і мастацтваў» (Мiнск, Беларусь, 19–20 лістапада 2015 года) / гал. рэд. А. І. Лакотка; Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі. – Мінск : Права і эканоміка, 2016. – С. 560– 562.
17. Грунтоў, С. Каталіцкія могілкі Беларусі ХІХ — пачатку ХХ ст. як сацыяльны феномен: перспектывы вывучэння // Этнос и культура: развитие и взаимодействие : сборник материалов Международной научно-практической конференции, 9–10 июня 2016 г., Минск / БГУ, Исторический фак., Каф. этнологии, музеологии и истории искусств ; редкол.: Т. А. Новогродский [и др.]. – Минск : БГУ, 2016. – С. 44–49.
18. Грунтоў, С. Смерць як структурны шок і механізмы яго пераадолення ў традыцыйнай культуры беларускіх сялян ХІХ – першай паловы ХХ ст. // Беларускі Беларускі фальклор: матэрыялы і даследаванні. Зборнік навуковых прац. Выпуск 4. – Мінск: “Беларуская навука”, 2017. – С. 55 –67.
19. Грунтоў, С. Драўляныя імітацыі каменных помнікаў на каталіцкіх могілках Гродзеншчыны канца ХІХ – сярэдзіны ХХ ст. // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Мінск: Беларуская навука, 2017. – С. 289–294.
20. Грунтов С.В. Мемориальный ландшафт Полоцко-Витебского Подвинья // Этнокультурные процессы Белорусского Подвинья (Витебщины) в прошлом и настоящем / А. Вл. Гурко [и др.] ; науч. ред. А. Викт. Гурко; Нац. акад. наук Беларуси, Центр исслед. белорус. культуры, языка и лит., Ин-т этнографии и фольклора имени Кондрата Крапивы. – Минск : Беларуская навука, 2017. – С. 403–421.
21. Грунтов, С. Страх перед мертвецом и социальная стигматизация в народной культуре белорусов ХІХ – первой половины ХХ в. // Антропология страха. Тезисы докладов Четвёртой конференции в рамках программы «Антропологизация гуманитарных и соцмальных наук». / отв. ред. Н.Б. Бахтин. – СПб.: Европейский университет в Санкт-Петербурге, 2019. – С. 72–73. [тезисы доклада]
22. Грунтоў, С. Надмагільныя макі: значэнні і кантэксты бытавання мемарыяльнага сімвала ў Беларусі ХІХ – пачатку ХХ ст. // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі. Вып. 26 / Цэнтр даследаванняў беларускай культуры, мовы і літаратуры НАН Беларусі; навук. рэд. А.І. Лакотка. – Мінск : Права і эканоміка, 2019. – C. 207 – 211.
23. Грунтов, С. Символика дерева в христианских и еврейских надгробиях Беларуси XIX–XX веков // Вещь – символ – знак в славянской и еврейской культурной традиции. – Москва: 2019. – С. 169–187.
24. Грунтов, С.В. Места памяти в Брестской области // Этнокультурные процессы Западного Полесья (Брестчины) в прошлом и настоящем. — Минск: Белорусская наука, 2020. – С. 496–517.
25. Грунтов, С. Тихая память: частные памятники жертвам Второй мировой войны в Беларуси // Вобразы Вялікай Айчыннай вайны ў культуры і мастацтве Беларусі: да 75-годдзя Перамогі / [Агафонава Н. А. і інш. – Мінск : Беларуская навука, 2020. – С. 278–291.
26. Грунтов, С. Сельские кладбища в белорусской народной культуре и вне её // Миссия выполнима—2. Перспективы изучения фольклора: взгляд из Беларуси и Эстонии: [сборник научных статей]. – Минск : Беларуская навука, 2020. – С. 132–151.

Падрыхтаваў Вадзім Урублеўскі, 28.01.2021