Category Archives: Генеалогія

Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Навагрудскі раён (сярэдзіна XVIII – першая палова ХХ ст.)

Генеалогія, , , , , , ,

Навагрудскі раён размешчаны на Навагрудскім узвышшы, літаральна ў самым сэрцы Панямоння. Менавіта тут, вакол вялікакняжацкай рэзідэнцыі ў Наваградку, у сярэдзіне ХІІІ ст. адбывалася паспяховае станаўленне Вялікага Княства Літоўскага. На працягу стагоддзяў Наваградак заставаўся адным з найбольш значных і буйных гарадоў Вялікага Княства Літоўскага і Рэчы Паспалітай (у 1506–1795 гг. з’яўляўся цэнтрам Новагародскага ваяводства). У 1795–1921 гг. Навагрудскі павет уваходзіў у склад Мінскай губерні Расійскай імперыі, у 1921–1940 гг. у склад Навагрудскага павета Навагрудскага ваяводства Польскай Рэспублікі.

Атлас народанасельніцтва А.Ф. Рыцціха за 1864 г.
Continue reading Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Навагрудскі раён (сярэдзіна XVIII – першая палова ХХ ст.) →

Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Астравецкі раён (ХІХ – першая палова ХХ ст.)

Генеалогія, , ,

Астравецкі раён размешчаны ў басейне ракі Вілія, на паўночна-заходняй ускраіне Беларусі, у зоне этнічнага памежжа. У геаграфічным сэнсе ў межах раёна вылучаюцца наступныя часткі: 1) Астравецкая, паўднёвая, у басейне ракі Лоша; 2) Варнянска-Гервяцка-Міхалішкаўская, цэнтральная; 3) Кемелішкаўска-Жэлядска-Клюшчанская, пааўночная, на поўнач ад ракі Вілія).

Раён заснаваны 15 студзеня 1940 года ў складзе Вілейскай, з 1944 – Маладзечанскай, з 1960 – Гродзенскай вобласці. Раён перажыў перыяд скасавання 1962-1965 гг. Цэнтр атрымаў статус гарадскога пасёлка ў 1958 годзе. На 2019 г. у раёне пражывала 27 683 чал., з іх 12 837 у Астраўцы.

Фрагмент “Атласа народанасельніцтва А.Ф. Рыцціха за 1864 г.”
Continue reading Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Астравецкі раён (ХІХ – першая палова ХХ ст.) →

Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Круглянскі раён (ХІХ – першая трэць ХХ ст.)

Генеалогія, , , ,

Круглянскі раён размешчаны ў басейне буйнога прытоку Дняпра – ракі Друць,  на перасячэнні шляхоў зносін паміж Захадам і Усходам. Яго гістарычны шлях – наглядная дэманстрацыя драматычнага лёсу памежнай тэрыторыі. Балючыя ў дэмаграфічным плане падзеі 1654-1667, 1812, 1941-1945 гг. істотна змяншалі колькасць насельніцтва. Калі ў 1941 годзе ў раёне пражывала каля 40 тыс.чал., то ў 2009 г. – 15 761 чал. (у горадзе Круглае ў 2017 г. пражывалі 7 617 чал.). Раён утвораны 17 ліпеня 1924 г. і перажыў два скасаванні 1931–1935, 1959–1966 гг. Істотных змен у межах за час свайго існавання не зведаў.

Фрагмент “Атласа народанасельніцтва А.Ф. Рыцціха за 1864 г.”
Continue reading Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Круглянскі раён (ХІХ – першая трэць ХХ ст.) →

Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Чачэрскі раён (ХІХ – першая трэць ХХ ст.)

Генеалогія, , , ,

Чачэрскі раён — яшчэ адна рана Чарнобыльскай аварыі на тэрыторыі Беларусі. На 2009 г. яго насельніцтва налічвала 15 790 чал., з іх большая палова пражывала ў горадзе Чачэрск. Чачэрскі раён утвораны 8 снежня 1926 года падчас другога ўзбуйнення БССР у складзе Гомельскай акругі. 30 снежня 1927 года ў раёне зацверджаны 21 сельсавет, у тым ліку два нацыянальных польскіх (Нова-Малыніцкі і Рудня-Нісімкавіцкі) і адзін нацыянальны рускі (Наўхавіцкі). Асобныя тэрыторыі сучаснага Чачэрскага раёна на той момант таксама ўваходзілі ў склад Свяцілавіцкага і Рагачоўскага раёнаў. На працягу існавання раён зведаў значную колькасць адміністрацыйных зменаў і перажыў перыяд небыцця 1962–1965 гг.

Фрагмент “Атласа народанасельніцтва” А.Ф. Рыцціха за 1864 г.
Continue reading Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Чачэрскі раён (ХІХ – першая трэць ХХ ст.) →

Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Полацкі раён (XIX – першая трэць ХХ ст.)

Генеалогія, , , ,

Полацкі раён – самы вялікі па плошчы раён Беларусі. На 01.01.2017 г. яго насельніцтва налічвала 109 16 чал., з іх больш за 80 тысяч чалавек пражывала ў раённым цэнтры – горадзе Полацк. Паслярэвалюцыйная гісторыя раёна пачынаецца ў 1924 годзе, калі на яго тэрыторыі былі створаны асобна Полацкі, Дрэтунскі і Ветрынскі раёны. У 1925 годзе Дрэтунскі раён быў перайменаваны ў Краснапольскі, а ў 1927 яго сельсаветы размеркаваны паміж Полацкім і Расонскім раёнамі. Ветрынскі з кароткім перапынкам праіснаваў да 1960 года, калі яго тэрыторыі былі размеркаваны паміж Полацкім і Ушацкім раёнамі.

Тэрыторыя раёна, дзякуючы гораду Полацк, з’яўляецца калыскай беларускай дзяржаўнасці – месцам знаходжання летапіснага Полацкага княства. Балотна-лясістыя паўночныя рэгіёны менш абжытыя, чым паўднёвыя, і з прычыны рэльефу больш пацярпелі падчас нямецкіх антыпартызанскіх карных аперацый, уплываючы тым самым на дэмаграфічную карціну.

Фрагмент “Атласа народанасельніцтва” А. Рыцціха за 1864 г.
Continue reading Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Полацкі раён (XIX – першая трэць ХХ ст.) →

Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Верхнядзвінскі раён (канец XVIII – першая трэць ХХ ст.)

Генеалогія, , , ,

Верхнядзвінскі раён – адзін з самых вялікіх па плошчы раёнаў Беларусі (6-е месца па рэспубліцы). На 01.01.2016 г. яго насельніцтва налічвала 21 876 чал., з іх 7 335 чалавек пражывала ў раённым цэнтры – горадзе Верхнядзвінск (да 25.12.1962 – Дрыса). Паслярэвалюцыйная гісторыя раёна пачынаецца ў 1924 годзе, калі на яго тэрыторыі былі створаны асобна Асвейскі, Валынецкі і Дрысенскі раёны. У 1929 годзе Валынецкі раён быў скасаваны і яго сельсаветы былі далучаны да Дрысенскага раёна. У 1959 годзе скасаваны і далучаны сваімі тэрыторыямі да Дрысенскага Асвейскі раён.

Фрагмент “Атласа народанасельніцтва” А. Рыцціха за 1864 г.
Continue reading Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Верхнядзвінскі раён (канец XVIII – першая трэць ХХ ст.) →

Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Краснапольскі раён (ХІХ — першая трэць ХХ ст.)

Генеалогія, , , ,

Краснапольскі раён — адзін з самых малазаселеных на тэрыторыі Беларусі. На 01.01.2017 г. яго насельніцтва налічвала 9 520 чал., з іх 5 749 чалавек пражывала ў самім гарадскім пасёлку Краснаполле. Краснапольскі раён утвораны 17 ліпеня 1924 года ў складзе Калінінскай акругі БССР і на той год там пражывала 52 247 чал. Зніжэнне дэмаграфічных паказчыкаў пачалося пасля Вялікай Айчыннай Вайны 1941-1944 гг., а асабліва хуткімі тэмпамі адбывлася пасля Чарнобыльскай аварыі ў 1986 годзе. Краснапольскі раён — рэкардсмен па колькасці адселеных з яго тэрыторыі вёсак (59). Пералік па спасылцы: https://ethno.by/charnobyl

У 1802-1917 гг. тэрыторыя раёна ўваходзіла ў склад Чэрыкаўскага павета Магілёўскай губерні Расійскай імперыі і фарміравала яго паўднёвую частку. На сярэдзіну ХІХ ст. праваслаўнае насельніцтва раёна было прыхаджанамі васьмі праваслаўных прыходаў, якія ўваходзілі ў склад Самацеевіцкага благачыння. Да іх ліку належылі прыходы Краснапольскай Успенскай, Нова-Ельнянскай Мікалаеўскай, Горскай Пакроўскай, Палужскай Мікалаеўскай, Мхініцкай Траецкай, Кляпінскай Пакроўскай, Папарацкай Раства-Багародзіцкай, Собальскай Іаанаўскай і Гарэзнянскай Мітрафанаўскай цэркваў.

Фрагмент “Атласа народанасельніцтва” А. Рыцціха за 1864 г.
Continue reading Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Краснапольскі раён (ХІХ — першая трэць ХХ ст.) →

Досвед даследавання сялянскай генеалогіі па Аршанскім павеце Магілёўскай губерні (на прыкладзе радаводу Уладзіміра Караткевіча па лініі бацькі)

Генеалогія, , , , ,

Стан развіцця кожнай гістарычнай дысцыпліны можа быць ацэнены ў тым ліку з пазіцыі прысутнасці ў яе гістарыяграфіі даследаванняў, якія шчыльна звязаны з іншымі напрамкамі сацыягуманітарнай скіраванасці і відамі мастацтва, напрыклад, з літаратурай. З гэтай прычыны генеалогія насельніцтва Беларусі як раней, так і цяпер, мае патрэбу ў даследаваннях радаводаў асабліва знакавых культурных дзеячаў нацыянальнага маштабу, адным з якіх, безумоўна, з’яўляецца Уладзімір Сямёнавіч Караткевіч (1930–1984) – паэт, празаік, драматург, публіцыст, перакладчык, сцэнарыст, класік беларускай літаратуры.

Уладзімір Караткевіч
Continue reading Досвед даследавання сялянскай генеалогіі па Аршанскім павеце Магілёўскай губерні (на прыкладзе радаводу Уладзіміра Караткевіча па лініі бацькі) →

Паразважаем аб будучым: мэты Беларускага генеалагічнага грамадскага аб’яднання

Генеалогія, , , ,

У межах нашай умоўнай карпарацыі генеалогаў, куды ўваходзяць навукоўцы і аматары, прафесіяналы і дылетанты, камерсанты і альтруісты, паступова фарміруецца запыт на стварэнне ў межах Рэспублікі Беларусь генеалагічнага таварыства, якое б займалася вырашэннем насутных праблем, звязаных з доступам і апрацоўкай архіўных крыніц, кансалідацыяй родзічаў і сваякоў, кнігавыдавецкімі і асветніцкімі праектамі ў сферы генеалогіі.

Continue reading Паразважаем аб будучым: мэты Беларускага генеалагічнага грамадскага аб’яднання →

Складанне радаводу з дапамогай польскіх онлайн-крыніц: польская шляхта

Генеалогія, , , , , , ,

У мінулым артыкуле мы разгледзелі пошук польскіх каранёў онлайн на прыкладзе мяшчанскіх родаў Карвацкіх і Варкачэўскіх. Зараз жа паглядзім, якія дадатковыя крыніцы могуць быць карысныя для скаладання шляхецкага радаводу.

Мы разгледзім радавод толькі некаторых сем’яў, які прадставіць чытачам найбольш практычных прыкладаў.

Нагадаем, што пры пошуку продкаў польскага рэвалюцыянера Люцыяна Карвацкага, які ў 1919 годзе пасяліўся ў Беларусі, мы адшукалі, што ягонай бабуляй была Уладыслава Астроўская – дачка Віктара і Тэафілі Казэрскай, якая ў 1864 годзе ў Клодаве (сёння — Кольскі павет Велікапольскага ваяводства Польшчы) пабралася шлюбам з Апалінарыем Варкачэўскім. Якія ж звесткі можна знайсці пра яе?

Continue reading Складанне радаводу з дапамогай польскіх онлайн-крыніц: польская шляхта →