Генеалагічныя крыніцы па раёнах: Лунінецкі раён (канец XVIII – першая палова ХХ ст.)

Генеалогія, , , , ,

Лунінецкі раён размешчаны ў цэнтры Беларускага Палесся, на яго поўдні працякае рака Прыпяць. Адзін з чатырох раёнаў Брэсцкай вобласці, якія найбольш пацярпелі ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС у 1986 г. У 1795–1921 гг. заходняя і цэнтральная частка раёна належыла да Пінскага павета Мінскай губерні Расійскай імперыі, паўночная і ўсходняя – да Мазырскага павета той жа губерні, у 1921–1939 гг. уся тэрыторыя ўваходзіла ў склад Лунінецкага павета Палескага ваяводства Польскай Рэспублікі.

Атлас народанасельніцтва А.Ф. Рыцціха за 1864 г.

З прыходам савецкай улады 15 студзеня 1940 г. створаны Лунінецкі раён Пінскай вобласці БССР, з 8 студзеня 1954 г. у складзе Брэсцкай вобласці. На 2009 г. насельніцтва раёна складала 73 200 чал. На 01.01.2022 г. у горадзе Лунінец пражывае 23 569 чал., у горадзе Мікашэвічы – 12 527 чал.

У адміністрацыйным плане ў 1795-1921 гг. гэта былі тэрыторыі наступных валасцей:

  1. Кажан-Гарадоцкая воласць Пінскага павета Мінскай губерні (цэнтр – мястэчка Кажан-Гарадок).
  2. Лахаўская (Лахвенская) воласць Мазырскага павета Мінскай губерні (цэнтр – мястэчка Лахва).
  3. Ленінская воласць Мазырскага павета Мінскай губерні (цэнтр – мястэчка Ленін).
  4. Лунінская воласць Мазырскага павета Мінскай губерні (цэнтр – сяло Лунін).
  5. Пагост-Загародская воласць Пінскага павета Мінскай губерні (цэнтр – мястэчка Пагост-Загародскі).
  6. Чучавіцкая воласць Мазырскага павета Мінскай губерні (цэнтр – сяло Вялікія Чучавічы).

Метрычныя кнігі і іншыя матэрыялы сакраментальнага характару

У ХІХ ст. праваслаўнае насельніцтва раёна было прыхаджанамі наступных праваслаўных цэркваў:

  1. Бастыньская Параскеўская царква ў сяле Бастынь.
  2. Вічынская Троіцкая царква ў сяле Вічын.
  3. Дзятлавіцкая Праабражэнская манастырская царква ў сяле Дзятлавічы.
  4. Кажан-Гарадзецкая Мікалаеўская царква ў мястэчку Кажан-Гарадок.
  5. Лахаўская (Лахвенская) Георгіеўская царква ў мястэчку Лахва.
  6. Лахаўская (Лахвенская) Раства-Багародзіцкая царква ў мястэчку Лахва.
  7. Лунінецкая Крыжаўзвіжанская царква ў сяле Лунінец.
  8. Лунінская Ганнінская (з 1824 г. Барысаглебская) царква ў сяле Лунін.
  9. Мокраўская Георгіеўская царква ў сяле Мокрава.
  10. Мокраўская Пакроўская царква ў сяле Мокрава.
  11. Пагост-Загародская Пакроўская (з 1920-х гг. Кірыла-Мяфодзьеўская) царква ў мястэчку Пагост-Загародскі.
  12. Сінкевіцкая Георгіеўская царква ў вёсцы Сінкевічы.
  13. Сітніцкая Троіцкая царква ў сяле Сітніца.
  14. Чучавіцкая Троіцкая (з 1813/1815 г. Пакроўская) царква ў сяле Чучавічы.
  15. Язвінская Праабражэнская царква ў сяле Язвінка.

Падборка метрычных кніг і іншых матэрыялаў сакраментальнага характару даволі поўна прадстаўлена ў НГАБ Мінска.

Бастыньская Параскеўская царква

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1798-1930 гг.

Шлюбныя экзамены: 1828, 1832 гг.

Вічынская Троіцкая царква

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1797-1930 гг.

Шлюбныя экзамены: 1828, 1832 гг.

Дзятлавіцкая Праабражэнская манастырская царква

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1788, 1793, 1795, 1796, 1814-1842, 1862-1930 гг.

Кажан-Гарадзецкая Мікалаеўская царква

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1797-1930 гг.

Шлюбныя экзамены: 1828, 1832 гг.

Лахаўская (Лахвенская) Георгіеўская і Лахаўская (Лахвенская) Раства-Багародзіцкая цэрквы

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1786-1930 гг.

Шлюбныя экзамены: 1827, 1828, 1830, 1832 гг.

Спісы парафіян: 1823, 1825 гг.

Лунінецкая Крыжаўзвіжанская царква

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1786-1930 гг.

Шлюбныя экзамены: 1919-1926 гг.

Лунінская Ганнінская (з 1824 г. Барысаглебская) царква

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1796-1930 гг.

Мокраўская Георгіеўская і Мокраўская Пакроўская цэрквы

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1834-1925 гг.

Пагост-Загародская Пакроўская (з 1920-х гг. Кірыла-Мяфодзьеўская) царква

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1798-1917, 1924-1929, 1932-1938 гг.

Сінкевіцкая Георгіеўская царква

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1779-1833 гг.

Шлюбныя экзамены: 1827, 1828, 1830 гг.

Спісы парафіян: 1824 г.

Сітніцкая Троіцкая царква

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1799-1868 гг.

Шлюбныя экзамены: 1827, 1828, 1830 гг.

Спісы парафіян: 1823, 1826, 1840 гг.

Чучавіцкая Троіцкая (з 1813/1815 г. Пакроўская) царква

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1798-1930 гг.

Шлюбныя экзамены: 1907-1926 гг.

Спісы парафіян: 1823, 1825, 1840 гг.

Язвінская Праабражэнская царква

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1797-1918, 1920-1930 гг.

Шлюбныя экзамены: 1928, 1932 гг.

У ХІХ ст. у межах раёна размяшчаліся рымска-каталіцкія парафіі ў Пагост-Загародскім (на захадзе) і Лахве (на ўсходзе). З іх Пагост-Загародскі касцёл быў зачынены ў 1864 г., перададзены ў праваслаўную юрыздыкцыю і пераўтвораны ў царкву. Пасля 1921 гг. аднавіў сваю дзейнасць.

Усё захаванае прадстаўлена ў НГАБ Мінска:

Лахвенскі касцёл

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1798-1869, 1915, 1918, 1923-1930 гг.

Спісы парафіян: 1825, 1841, 1853-1855, 1865, 1868 гг.

Пагост-Загародскі касцёл

Метрычныя кнігі (хрост, шлюб, смерць): 1922-1929 гг.

Адносна метрык Лахаўскага яўрэйскага таварыства маецца адзіная справа аб шлюбах за 1879, 1887, 1890, 1891, 1894-1899, 1901-1916 гг. (ф. 917, воп. 1, спр. 11).

Рэвізскія сказкі

У фондзе НГАБ Мінска “Мінская казённая палата” (ф. 333) захоўваюцца асноўныя рэвізскія сказкі 1795-1858 гг., а таксама дадатковыя рэвізскія сказкі за гэтыя і пазнейшыя гады па ўсіх маёнтках Лунінеччыны, зафіксаваных у “Спісе населеных месцаў” за 1861 г.:

  1. Багданаўка, Пінскі павет, уласнасць Друцкіх-Любецкіх.
  2. Бастынь, Пінскі павет, уласнасць Друцкіх-Любецкіх.
  3. Навасёлкі, Пінскі павет, уласнасць Друцкіх-Любецкіх.
  4. Лунін, Пінскі павет, уласнасць Друцкіх-Любецкіх.
  5. Пагост-Загародскі, Пінскі павет, уласнасць Друцкіх-Любецкіх.
  6. Лахва, Мазырскі павет, уласнасць Вітгенштэйнаў.
  7. Любачын, Мазырскі павет, уласнасць Вітгенштэйнаў.
  8. Сітніца, Мазырскі павет, уласнасць Вітгенштэйнаў.
  9. Чучавічы, Мазырскі павет, уласнасць Вітгенштэйнаў.
  10. Дварэц, Пінскі павет, уласнасць Шчытоў.
  11. Кажан-Гарадок, Пінскі павет, уласнасць Шчытоў.
  12. Любажэрдзе, Пінскі павет, уласнасць Шчытоў.
  13. Новы Двор, Пінскі павет, уласнасць Шчытоў.
  14. Ракітнае, Пінскі павет, уласнасць Шчытоў.
  15. Тарэсін, Пінскі павет, уласнасць Шчытоў.
  16. Язвінка, Пінскі павет, уласнасць Шчытоў.
  17. Лунінец, Пінскі павет, казённый маёнтак.

Прыналежнасць вёскі да маёнтка вызначаецца праз пошукавую сістэму “Дапаможнік”: https://helper.archonline.by/#

У тым жа фондзе прадстаўлены рэвізскія сказкі шляхты за 1795, 1811, 1816 гг., мяшчан-хрысціян і мяшчан-яўрэяў.

Іншыя фонды

Дадатковымі матэрыяламі, якія могуць паведаміць генеалагічныя звесткі па тэрыторыі раёна, з’яўляюцца такія фонды НГАБ па як:

а) «Мінская губернская прысутнасць» (ф.1595) і «Мінская губернская прысутнасць па сялянскіх справах» (ф.242), дзе маюцца матэрыялы аб выкупе зямлі ў памешчыкаў пасля 1861 г., пазямельных спрэчках сялян, куплі-продажу зямлі, перасяленні ва ўнутраныя губерні Расійскай імперыі і інш.

 б) «Мінскае ўпраўленне земляробства і дзяржаўных маёмасцяў» (ф.27) змяшчае афіцыйныя інвентары дзяржаўных маёнткаў рэгіёна (гл. вышэй назвы маёнткаў).

в)  «Мінскі губернскі камітэт для складання і разгляду інвентароў» (ф.142) змяшчае афіцыйныя інвентары памешчыцкіх маёнткаў рэгіёна (гл. вышэй назвы маёнткаў).

г) «Мінскі дваранскі дэпутацкі сход» (ф.319) змяшчае пастановы Мінскага ДДС аб прызнанні ў дваранстве Расійскай імперыі, пасямейныя спісы шляхты, родавыя справы з матэрыяламі аб прызнанні, зацвярджэнні/незацвярджанні і судалучэнні да дваранскага роду.

Таксама інфармацыйнымі фондамі НГАБ у дачыненні да Лунінеччыны з’яўляюцца:

  1. «Канцылярыя мінскага губернатара» (ф.295)
  2. «Мінскае губернскае праўленне» (ф.299)
  3. «Мінскі акруговы суд» (ф.183)
  4. «Пінскі павятовы суд» (ф.534)
  5. «Пінскі павятовы сход земскіх начальнікаў» (ф.617)
  6. «Пінская павятовая па сялянскіх справах прысутнасць» (ф.889)
  7. «Пінская павятовая земская управа» (ф.723)
  8. «Пінская павятовая управа па справах земскай гаспадаркі» (ф.526)
  9. «Пінская павятовая рэкруцкая прысутнасць» (ф.1501)
  10. «Пінская павятовая па воінскай павіннасці прысутнасць» (ф.718)
  11. «Пінская павятовая землеўладкавальная камісія» (ф.559)
  12. «Пінскае павятовае казначэйства» (ф.725)
  13. «Мазырскі павятовы суд» (ф.163)
  14. «Мазырскі павятовы сход земскіх начальнікаў» (ф.256)
  15. «Мозырская павятовая па сялянскіх справах прысутнасць» (ф.1264)
  16. «Мозырская павятовая земская ўправа» (ф.928)
  17. «Мозырская павятовая управа па справах земскай гаспадаркі» (ф.524)
  18. «Мозырская павятовая рэкруцкая прысутнасць» (ф.1499)
  19. «Мозырская павятовая па воінскай павіннасці прысутнасць» (ф.1564)
  20. «Мозырская павятовая землеўладкавальная камісія» (ф.997)
  21. «Мозырская 2-я участковая па падаходным падатку прысутнасць» (ф.354)
  22. «Мозырскае павятовае казначэйства» (ф.666)
  23. «Пагост-Загародскае валасное праўленне» (ф.1029).
  24. «Кажан-Гарадзецкае валасное праўленне» (ф.1045).
  25. «Лахаўскае сельскае крэдытнае таварыства» (ф.728).
  26. «Міравыя суддзі Пінскага павета» (ф.921).

Вопісы: https://niab.by/newsite/by/navukova-davedachny-aparat

Спісы выбаршчыкаў у сейм Польскай Рэспублікі 1922-1938 гг. могуць быць прадстаўлены ў фондах акруговых выбарчых камісій Дзяржаўнага архіва Брэсцкай вобласці (ДАБВ):

https://fk.archives.gov.by/fond/108506/

Калі фінальна ацэньваць перспыктывы канструявання генеалогіі па тэрыторыі Лунінецкага раёна, то магчыма спыніцца на паказальніку ў 95 %.

Падрыхтаваў Вадзім Урублеўскі,

11.04.2022

Дадаць каментар

Ваш e-mail не будзе апублікаваны. Абавязковыя палі пазначаны *


2 + 6 =