Category Archives: Антрапаніміка

Казацкія прозвішчы Беларусі

Слова «казак» упершыню згадваецца ў 1303 годзе ў значэнні «стража» ў слоўніку куманскай (старакыпчакскай) мовы. Дадзеная пісьмовая згадка дазваляе сведчыць, што тэрмін быў вядомы ўжо ў ХІІІ стагоддзі. Цюркская этымалогія тэрміну вызначае вольнага качэўніка, свабоднага чалавека і першасна магла выкарыстоўвацца ў дачыненні да валацугі, які адзін ці з крэўнымі аддзяліўся ад роду, абшчыны, племені ці дзяржавы, і вядзе незалежны лад жыцця. Паступова на ўскраінах дзяржаўных утварэнняў Усходняй Еўропы ў XV—XVI стагоддзях сфарміраваліся рознаплямённныя ваенізаваныя групы, якія карысталіся пэўнымі эканамічнымі свабодамі ўзамен на ваенную службу. Казакі ахоўвалі паўднёвыя і ўсходнія рубяжы. Іх вайсковыя адзінкі маглі фарміравацца стыхійна (Данское войска), але часцей ствараліся праз актыўнасць манархаў і іншых дзяржаўных дзеячоў (Запарожская Сеч).

“Паход гетмана Сагайдачнага на Маскву”
Continue reading Казацкія прозвішчы Беларусі

Самыя папулярныя прозвішчы: Жук і вытворныя формы

Па дадзеных кніг гісторыка-дакументальнай хронікі серыі «Памяць» у сярэдзіне ХХ стагоддзя прозвішча Жук з утворанымі ад яго разнастайнымі прозвішчамі сустракалася паўсюдна. Не сустрэліся яны толькі ў зборах звестак па Астравецкім і Мазырскім раёнах.

Мастак Станіслаў Юллянавіч Жукоўскі (1875-1944), ураджэнец в. Ендрыхаўцы Ваўкавыскага р-на Гродзенскай вобласці
Continue reading Самыя папулярныя прозвішчы: Жук і вытворныя формы

Самыя папулярныя прозвішчы Беларусі: Станкевіч

Згодна з кнігамі “Памяць” патранімічнае прозвішча Станкевіч у сярэдзіне ХХ стагоддзя сустракалася ў 85 раёнах Беларусі са 118. Асаблівай прадстаўленасцю адзначыліся цэнтральныя раёны краіны – рэгіёны найбольш частай фіксацыі прозвішчаў з фармантамі –овіч, евіч. Так, на першым месцы апынуўся Лагойскі раён (24 населеныя пункты, дзе зафіксавана прозвішча Станкевіч). Далей – Вілейскі, Валожынскі, Барысаўскі і Смаргонскі раёны (па 15 населеных пунктаў), Круглянскі (14), Магілёўскі (11), Ашмянскі (10), Верхнядзвінскі (10).

Ілюстрацыя з сайта M.nn.by
Continue reading Самыя папулярныя прозвішчы Беларусі: Станкевіч

Самыя папулярныя прозвішчы Беларусі: Маліноўскі

Па дадзеных кніг «Памяць», дзе прадстаўлены ў тым ліку звесткі па генеалогіі Беларусі за 1930-1940-я гады, прозвішча Маліноўскі на той час дакладна было прадстаўлена ў 74 раёнах са 118. Гэтая акалічнасць дазваляе лічыць яго адным з распаўсюджаных прозвішчаў у межах Беларусі.

Вокладка апублікаваных успамінаў М. Маліноўскага
Continue reading Самыя папулярныя прозвішчы Беларусі: Маліноўскі

Самыя папулярныя прозвішчы ў Беларусі: Іваноў

Па афіцыйных сведчаннях, самым распаўсюджаным у Беларусі з’яўляецца прозвішча Іваноў. У маім жыцці гэта сапраўды знайшло сваё адасабленне. У школе я вучыўся разам з разумным Мішам Івановым, ва універсітэце маім аднакурснікам быў харызматычны Лёша Іваноў, маёй выкладчыцай там жа была абаяльная Вольга Іванова, маёй калегай па працы была і з’яўляецца інтэлігентная Людміла Сяргееўна Іванова.  І ўсе гэтыя людзі ніяк не звязаны паміж сабой крэўнымі ці сваяцкімі сувязямі.

Continue reading Самыя папулярныя прозвішчы ў Беларусі: Іваноў